Dzień Plyndza

Jeszcze wszyscy mamy na językach smak gęsiny, która królowała na Św. Marcina, a tu już nadlatują jak jakieś UFO… placki ziemniaczane! Właśnie 13 listopada mają one swój dzień. Tak, proszę państwa te chrupiące placuszki dziś świętują, a ja razem z nimi. Czemu? Bo są fantastyczne, pyszne, chrupiące i złociste. A przede wszystkim przypominają mi dzieciństwo, kiedy uzbrojony w placek wybiegałem z domu na podwórko, a koleżkowie prosili – daj gryza, daj gryza.

Skąd w Polsce placki ziemniaczane? Nie, wcale nie z Węgier. To stuprocentowo polska potrawa, ale zajadają się nimi również Ukraińcy, Rosjanie, Austriacy, Niemcy i właśnie Węgrzy, którzy dodają do nich sos paprykowy. Czesi jedzą „bramboraki” z czosnkiem i majerankiem, a Szwajcarzy chrupią „rosti” – placki bez jajka i mąki, z samych ziemniaków. Polskie placki zostały wpisane na listę produktów tradycyjnych województwa Wielkopolskiego.

Nasze placki stały się popularne w XVII wieku, kiedy zaczęto je jeść w klasztorach, skąd trafiły pod strzechy. Zastępowały często chleb i jedzono je z solą. Wersja z gulaszem to już było wykwintne dania dla szlachty.

Dziś placki jemy z zależności od naszych upodobań i… wyobraźni kucharzy. Podstawą są jednak starte ziemniaki albo, jak kto lubi, kartofle, czy pyry.

A ponieważ w Wielkopolsce pyry są podstawą dobrej kuchni, placki też muszą mieć soją nieoczywistą nazwę. Tamtejsi mieszkańcy mówią na nie „plyndze” i smażą z tartych ziemniaków wyłącznie na oleju. Jedni je odciskają z nadmiaru wody, drudzy nie, ale zawsze dodawane jest do nich jajko i odrobina mąki.

W zależności od upodobań można jeść placki ziemniaczane na słodko np. z cukrem i śmietaną albo wytrawne z takim dodatkami jak tarty ser, sos grzybowy czy por dodany do ziemniaczanego ciasta. Mogą być dodatkiem do drugiego dania zamiast ziemniaków, albo samodzielnym posiłkiem z surówką i sosem.

Ja uwielbiam placki, które w latach 70-tych ubiegłego wieku sprzedawała pani z budki, takiego dzisiejszego fast fooda. To świeżutki chrupiący placek posypany solą ze słoika, który miał dziurki w nakrętce (ówczesna solniczka).

Dzisiaj jednak na takie placki mogę sobie pozwolić tylko w domu, bo w restauracjach czy barach królują wersje bardziej wypasione.

Z jakich ziemniaków smażyć placki? Najlepsze są odmiany o dużej zawartości skrobi. Placki kartoflane z młodych ziemniaków nie udadzą się ze względu na zbyt dużą zawartość wody. A co do nich dodać? Wszystko, co Wam podpowie wyobraźnia. Można dodatki dołożyć do masy ziemniaczanej, albo kłaść na placku. Ukraińcy podają „deruny”, które przypominają nieco hamburgery. Na dolny placek usmażony z odciśniętych ziemniaków, jajka, mąki i kwaśniej śmietany, nakładają farsz np. z pieczarek, cebuli, marchewki a nawet szynki i kładą na to „nadzienie” drugi placek ziemniaczany, potem koleiną warstwę nadzienia i trzeci placek. Posypują taką „wierzę” serem i wkładają do piekarnika 200 st.C na 10-15 min.

Na koniec jeszcze przepis na prawdziwie polskie placki Magdy Gessler:

Jak zrobić dobre placki ziemniaczane?

OTO PRZEPIS:

1. Obrane ziemniaki i cebulę ścieramy na tarce o drobnych oczkach, wylewamy masę na sitko ustawione na naczyniu i delikatnie odciskamy.

2. Następnie przekładamy do miski i ziemniaki mieszamy z jajkiem, mąką oraz dodajemy przeciśnięty przez praskę czosnek (opcjonalnie).

3. Z naczynia, nad którym odcedzaliśmy ziemniaki z nadmiaru wody, odlewamy delikatnie sok zostawiając na dnie skrobię ziemniaczaną.

4. Skrobię dodajemy do masy wraz 1 łyżką śmietany, doprawiamy solą oraz pieprzem i smażymy z obu stron na złoty kolor.