Polećmy ze wsparciem

Zaskakujące wyniki badań:

Według uczniów empatia u nauczycieli jest ważniejsza niż ich

wiedza

W badaniu przeprowadzonym przez producenta papieru POL*, zaledwie 15% uczniów wskazuje, że
najbardziej ceni ekspercką wiedzę nauczyciela. Dziś lubiany i ceniony nauczyciel to taki, który
przede wszystkim stawia na dialog i kompetencje miękkie. To także osoba wrażliwa na niepokojące
sygnały dotyczące stanu psychicznego uczniów i potrafiąca reagować na ich problemy. Jaki więc
jest idealny pedagog i jak pomóc nauczycielom sprostać oczekiwaniom uczniów w czasach braków
kadrowych w oświacie i przeciążenia zadaniami tych, którzy pracują w zawodzie? Tematem zajęła
się Polska Akcja Humanitarna we współpracy z producentem papieru maki POL.
W badaniu przeprowadzonym wśród uczniów szkół podstawowych i średnich, zapytano o cechy
idealnego nauczyciela. Okazuje się, że to tzw. „kompetencje miękkie”, szczególnie z zakresu
komunikacji, są najbardziej pożądane przez uczniów. Dobry nauczyciel to taki, który kieruje się
empatią i szuka wspólnego języka z uczniami. Niestety niedobór szkolnych pedagogów oraz
przeciążenie nauczycieli powoduje, że często trudno wpisać się im w te oczekiwania. Akcja „POLećmy
ze wsparciem” skierowana do nauczycieli odpowiada na ten problem. W ramach programu pod
patronatem Polskiej Akcji Humanitarnej opracowano specjalny bezpłatny poradnik dla nauczycieli,
który w praktyczny sposób podpowie im jak na co dzień budować relacje z uczniami i rozmawiać z
nimi w sytuacjach trudnych i stresujących.
Słuchać, słyszeć, rozmawiać
33% uczniów ceni indywidualne podejście nauczycieli do podopiecznych i próbę dotarcia do każdego;
32% wskazuje umiejętność rozmowy z uczniami i znalezienia z nimi wspólnego języka; kolejne 32%
marzy o nauczycielu, który jest cierpliwy i poświęca uczniom odpowiednią ilość czasu.
Jednocześnie aż 75% uczniów deklaruje, że lubi swoich nauczycieli. Przy czym 40% nastolatków
chciałoby częściej z nimi rozmawiać na tematy niezwiązane z przedmiotem. Młodzi oczekują
większego zainteresowania nimi jako ludźmi, a nie tylko jako uczniami.
 Chciałabym, aby nauczyciele zrozumieli, że nie bez powodu wybrałam kierunek
humanistyczny i mogę nie być zbyt dobra np. na chemii czy fizyce – mówi Emilia, uczennica II
klasy liceum ogólnokształcącego.
 Nauczyciele powinni się zainteresować młodzieżą i powinni być bardziej uważni na to, co
mówią – dodaje Bartek, uczeń 7 klasy szkoły podstawowej.
 Idealna szkoła? – Bardziej bezpośrednie relacje, mniej pośpiechu, więcej luźnych zajęć, wyjść,
wspólnych spotkań – podsumowuje Wiktoria, uczennica III klasy liceum ogólnokształcącego.
Trochę bardziej wstrzemięźliwi są rodzice. Tylko 1/3 z nich uważa, że nauczyciele powinni
podejmować aktywne kroki, jakimi są rozmowa z uczniem o jego problemach poza klasą.
Równocześnie większość rodziców chciałoby otrzymać wsparcie od nauczycieli przy wychowywaniu
swojego dziecka. Mniej niż połowa rodziców uważa, że nauczyciel powinien być dla ucznia inspiracją i
wzorem.

– W polskich szkołach funkcjonują dwa modele komunikacji. Jeden to ten stary, który koncentruje się
bardziej na dyscyplinie, autorytecie, który często ma mobilizować uczniów przez wywołanie w nich
poczucia lęku. Drugi to ten poszukujący porozumienia, nastawiony na dialog. W tym ujęciu nauczyciel
jest przewodnikiem i partnerem. Z radością obserwuję, że coraz więcej nauczycieli idzie tą drugą
ścieżką. Jednak nie jest to łatwe. Liczba podopiecznych przypadająca na jednego nauczyciela, a
czasami także brak umiejętności – mimo chęci – powodują, że kontakty na linii nauczyciel-uczeń, ale
też nauczyciel-rodzic miewają raczej status „to skomplikowane”. Dlatego przygotowaliśmy poradnik,
który ma pomoc reagować w codziennych sytuacjach – mówi Karolina Isio-Kurpińska, autorka
pomocnika dla nauczycieli i pracowników szkół „Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży”, który
powstał w ramach kampanii „POLećmy ze wsparciem”, realizowanej przez markę POL oraz PAH.
Nauczymy się rozmawiać
Poradnik zwraca uwagę m.in. na sposób komunikowania się z uczniami w sytuacjach dla nich
szczególnie trudnych, np. przy przekazywaniu przez nauczyciela informacji na temat złych wyników
ucznia. W takich momentach użyte słowa i sposób komunikacji mogą zmotywować ucznia lub wręcz
przeciwnie – wpłynąć negatywnie na samoocenę. Zadaniem poradnika jest budowanie świadomości
takich sytuacji oraz udzielenie konkretnych porad. Są tu też wskazówki dotyczące rozmów z
rodzicami, którzy czasem mają zupełnie inne spojrzenie lub wręcz nie dostrzegają problemów
dotyczących wyników dziecka. Materiał został opracowany na podstawie faktycznych doświadczeń
nauczycieli w relacjach z uczniami. Można go będzie pobrać bezpłatnie na stronie www:
https://polecmyzewsparciem.pl/./
-Nauczyciele nie muszą mieć przygotowania psychologicznego i mogą mieć poczucie, że jest to
zadanie przekraczające ich kompetencje. W kampanii „POLećmy ze wsparciem” podkreślamy, że nie
chodzi o nakładanie na barki nauczycieli kolejnego obowiązku. Poradnik opiera się także na gotowych
scenariuszach rozmowy w najbardziej typowych sytuacjach, z którymi w ciągu roku mierzy się
zarówno uczeń, jak i nauczyciel- mówi Karolina Isio-Kurpińska.
Pedagog – wsparcie doceniane przez uczniów
Okazuje się, że młodzież wysoko ocenia pomoc szkolnego pedagoga. Uczniowie chętnie omawiają z
nim m.in. problemy w szkole, takie jak konflikty z innymi uczniami bądź nauczycielami lub problemy
rodzinne czy w kontaktach międzyludzkich.
Jak wskazuje badanie, uczniowie i uczennice, którzy odbyli spotkanie z pedagogiem (38%) w
minionym roku, w zdecydowanej większości postrzegają to spotkanie jako pomocne – 73%. W
ramach wybranych grup to dziewczynki w większym stopniu pozytywnie opisały swoje doświadczenie
z pedagogiem – 80% (w porównaniu do 68% chłopców).
-Wyniki te dają jasny sygnał – pomoc specjalisty, jakim jest pedagog jest dziś bardzo potrzebna w
szkole, a dostęp do porady powinien mieć każdy uczeń. Dlatego Polska Akcja Humanitarna od 2021
roku w ramach rozszerzonego programu „Pajacyk”, dzięki wsparciu partnerów, finansuje różne formy
zajęć psychoterapeutycznych dla dzieci i młodzieży w wieku 6-18 lat. Akcje takie jak „POLećmy ze
wsparciem” pomagają nam dotrzeć do większej liczby potrzebujących – mówi Magdalena
Jaranowska, menedżerka programu „Pajacyk” w Polskiej Akcji Humanitarnej.
POL zlecił przeprowadzenie badania „Idealny nauczyciel. Polscy uczniowie i ich oczekiwania wobec
nauczycieli” oraz wraz z PAH i ekspertką, Karoliną Isio-Kurpińska, przygotował bezpłatny poradnik dla
nauczycieli. Wszystko po to, by zwrócić uwagę na problem kondycji psychicznej uczniów.

*Raport „Idealny nauczyciel. Polscy uczniowie i ich oczekiwania wobec nauczycieli”, 10.08.2022 zrealizowany na zlecenie
POL. Badanie zostało zrealizowane techniką CAWI w ramach panelu internetowego. Łącznie przeprowadzono 300
wywiadów, po 50 wśród uczniów klas 7 – 8 podstawówki oraz 1 – 4 klas liceum.