Nowe przepisy mają chronić konsumentów przed manipulacyjnymi technikami sprzedażowymi
Unia Europejska wprowadza nowe regulacje, które mają skuteczniej chronić konsumentów przed tzw. dark patterns – manipulacyjnymi technikami projektowania interfejsów cyfrowych, które skłaniają użytkowników do podejmowania działań wbrew ich intencjom. Rozporządzenie o jednolitym rynku usług cyfrowych (DSA), obowiązujące od lutego 2024 roku, nakłada surowe kary na firmy stosujące takie praktyki. Problemem pozostaje jednak egzekwowanie przepisów wobec platform spoza UE.
Co to są dark patterns?
– „Dark patterns to projektowanie interfejsów w sposób, który wykorzystuje schematy myślowe konsumentów, aby zmusić ich do zakupu, subskrypcji lub ujawnienia danych” – wyjaśnia Teresa Wierzbowska, prezeska Związku Pracodawców Prywatnych Mediów. Przykłady takich praktyk obejmują ukryte koszty, trudności w anulowaniu subskrypcji czy fałszywe liczniki czasu, które wywołują presję na użytkownika.
Skalę problemu potwierdzają dane
Według kontroli Komisji Europejskiej, spośród 399 przebadanych sklepów internetowych, 148 stosowało co najmniej jedną manipulacyjną technikę. W Polsce UOKiK wykazał, że 75,7% stron internetowych objętych badaniem używało dark patterns. Jak zauważa Teresa Wierzbowska, zjawisko to nasiliło się wraz z napływem zagranicznych platform działających poza europejskimi regulacjami.
Nowe przepisy i wyzwania
Rozporządzenie DSA oraz polska nowelizacja ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną przewidują wysokie kary finansowe dla firm stosujących manipulacje, sięgające nawet 6% ich globalnych obrotów. Wyzwaniem pozostaje jednak zapewnienie równego przestrzegania regulacji przez wszystkie podmioty na rynku, w tym te spoza UE.
– „Kluczowe jest, aby nowe standardy obejmowały wszystkie platformy świadczące usługi dla konsumentów” – podkreśla Wierzbowska.
Technologie w walce z manipulacją
UOKiK prowadzi projekt oparty na sztucznej inteligencji, który ma automatycznie wykrywać niedozwolone praktyki na stronach e-commerce. To kolejny krok w kierunku zwiększenia ochrony konsumentów na rynku cyfrowym.
