Na konferencji Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK) pod hasłem „Rola samorządów w budowaniu odporności” poruszono fundamentalne pytania o to, jak społeczności lokalne mogą skutecznie reagować na kryzysy i minimalizować ich skutki. Dwudniowe wydarzenie dla samorządowców stało się nie tylko miejscem wymiany doświadczeń, ale i prezentacji wyników najbardziej kompleksowego raportu o odporności JST, jaki dotąd przygotowano w Polsce.
BGK: samorządy jako filary rozwoju i bezpieczeństwa
– „Trudno marzyć o wzroście bez współdziałania samorządów” – powiedział Mirosław Czekaj, prezes BGK, zaznaczając, że samorządy są kluczowym elementem zrównoważonego rozwoju kraju. Bank w 2024 roku udzielił finansowania JST i ich spółkom w wysokości 7,4 mld zł, a całkowite wsparcie dla gospodarki wyniosło 389 mld zł, co stanowi wzrost o 9% względem 2023 roku.
Pierwsza wiceprezes BGK, prof. Marta Postuła, zwróciła uwagę na wielowymiarowość wyzwań stojących przed gminami i miastami, podkreślając, że co piąta złotówka finansowania banku trafia do sektora JST. Jak zauważyła:
„Odporność samorządów na wyzwania XXI wieku wymaga działań systemowych i długofalowych”.
Człowiek – fundament odporności
Były szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, generał Mieczysław Gocuł, wskazał na kluczowe znaczenie edukacji i zaangażowania obywateli:
„Nie technologia, a kompetencje i świadomość ludzi stanowią o odporności strategicznej”.
Według generała, edukacja odpornościowa powinna obejmować całe społeczeństwo, nie tylko elity, kształtując nawyki współpracy, odpowiedzialności i gotowości działania w sytuacjach niepewności.
Dane z raportu: kto jest najbardziej odporny?
Jak wynika z zaprezentowanego na konferencji raportu BGK:
15,7 mln Polaków mieszka w samorządach uznanych za ponadprzeciętnie odporne na cztery typy kryzysów: zdrowotne, naturalne, humanitarne i militarne.
107 jednostek samorządowych osiągnęło wysoki poziom odporności na wszystkie te zagrożenia. Największym z nich jest Nowy Sącz.
Z drugiej strony, 311 tys. osób mieszka w gminach, które są ponadprzeciętnie zagrożone, a ich odporność na wszystkie cztery typy kryzysów jest poniżej średniej – najczęściej w województwach: lubelskim, podlaskim i warmińsko-mazurskim.
Czym jest odporność samorządów?
Zgodnie z raportem, odporność samorządów to nie tylko infrastruktura czy zasoby finansowe. Kluczowe są:
reaktywność – zdolność do szybkiej odpowiedzi na zagrożenia,
regeneracja – zdolność do odbudowy po kryzysie,
współczynnik zaangażowania obywatelskiego – czyli np. frekwencja w wyborach lokalnych, działalność społeczna i poziom integracji lokalnej wspólnoty.
Badanie uwzględniało cztery indeksy odporności i cztery indeksy zagrożeń, a dla każdego samorządu wyliczono także ogólny indeks odporności (IOO) i ogólny indeks zagrożenia (IZO). Analiza wykazała również, że nie każdy samorząd ma wpływ na swoje położenie geograficzne czy ryzyko militarne – dlatego równie ważne jest budowanie odporności systemowej, jak i lokalne strategie adaptacji.
Podsumowanie
Konferencja BGK i raport o odporności samorządów wyraźnie pokazują, że bez dobrze przygotowanych lokalnych społeczności nie ma odpornego państwa. Kryzysy nie zawsze można przewidzieć, ale można się na nie przygotować – zarówno infrastrukturalnie, jak i kulturowo. I to właśnie samorządy stają się dziś najważniejszym ogniwem krajowego systemu bezpieczeństwa.
📲 Znajdziesz nas także w Google News – kliknij i obserwuj Radio DTR, aby otrzymywać nasze najnowsze informacje prosto w aplikacji!