Remonty za publiczne pieniądze. Teczki są, faktur nie ma. Gmina milczy, a pieniądze płyną

Autor: Rafał Chwaliński

Gmina Oborniki Śląskie zleca remonty budynków użyteczności publicznej za setki tysięcy złotych. Jedna z firm – Remontowo-Budowlana KATAN z Siemianic – otrzymała w kwietniu 2024 r. kontrakt na modernizację przedszkola przy ul. Sikorskiego. To jednak tylko część większej układanki, która rzuca cień na przejrzystość lokalnych finansów publicznych.

Przetarg formalny, ale… jednostronny?

Z dokumentów dostępnych w Biuletynie Zamówień Publicznych wynika, że firma KATAN wygrała przetarg o wartości 158 588,86 zł. W toku realizacji wartość kontraktu wzrosła do 191 880 zł. Sama procedura przetargowa dotyczyła tylko jednej z dwóch części modernizacji — druga część, dotycząca otoczenia budynku, została unieważniona z powodu zbyt wysokich ofert względem założonego budżetu.

Tajemnica drobnych zleceń

Problem zaczyna się tam, gdzie kończy się przetarg. Jak ustaliliśmy, firma KATAN wykonuje również inne prace dla gminy — te drobniejsze, których wartość pozwala na zlecanie bez przetargu. Tych jednak nie da się łatwo sprawdzić. Gmina odmówiła udostępnienia informacji o wszystkich remontach z lat 2021–2024.

Dziennikarski wniosek o dostęp do faktur, umów i rejestrów wykonawców został odrzucony. Burmistrz uznał, że informacje te mają charakter „przetworzony”, co wymaga wykazania „szczególnego interesu publicznego”. Mimo że wskazano interes społeczny, jawność finansów i cel dziennikarski, urząd odmówił, twierdząc, że dostęp do dokumentów byłby zbyt pracochłonny.

Kiedy jawność stanie się obowiązkiem

W kontekście planowanych przez rząd zmian legislacyjnych, polegających na pełnej jawności faktur i umów w publicznym rejestrze, praktyka stosowana przez Oborniki Śląskie wydaje się być anachroniczna. Coraz więcej samorządów publikuje rejestry umów dobrowolnie. Oborniki idą w odwrotnym kierunku — chowając dane do segregatorów i utrudniając ich dostęp.

Cytat do publikacji:

„Władze gminy zapomniały, że pieniądze publiczne to nie prywatny folwark. Mieszkańcy mają prawo wiedzieć, kto i za ile remontuje przedszkole ich dzieci” — komentuje red. Rafał Chwaliński z Radia DTR.

Wnioski:

• Firma KATAN realizuje zlecenia dla gminy – przetargowe i najpewniej również bezprzetargowe.
• Gmina blokuje dostęp do faktur i zestawień – powołując się na przetworzony charakter informacji.
• Decyzja odmowna, choć sformalizowana, stoi w sprzeczności z zasadą jawności finansów publicznych.
• Praktyki Obornik Śląskich mogą wkrótce stać się niemożliwe – ze względu na zmiany ustawowe.

Źródła: BZP nr 2024/BZP 00038487, 2024/BZP 00084472, decyzja Burmistrza Obornik Śląskich nr 1/2025