Czy kliktywizm zastąpił aktywizm? Dr Jarosław Kulbat o zmianach w relacjach społecznych
W dobie cyfryzacji coraz więcej osób ogranicza swoje społeczne zaangażowanie do działań online, co dr Jarosław Kulbat, psycholog społeczny z Uniwersytetu SWPS, określa mianem „kliktywizmu”. W rozmowie z PAP zwrócił uwagę, że zjawisko to polega na zadowoleniu się bierną aktywnością, taką jak komentowanie postów, wpłacanie pieniędzy online czy podpisywanie petycji, zamiast działań w świecie rzeczywistym.
Relacje sąsiedzkie w Polsce
Według najnowszego badania CBOS „Relacje sąsiedzkie” kontakty między sąsiadami są dziś częstsze i bardziej towarzyskie niż w przeszłości. W porównaniu z 2017 rokiem liczba Polaków utrzymujących bliskie kontakty sąsiedzkie wzrosła o 20 punktów procentowych. Autorzy badania tłumaczą to m.in. wpływem pandemii na zacieśnienie więzi w lokalnych społecznościach.
Dr Kulbat zauważa jednak, że przyczyną tych zmian może być także struktura demograficzna – młodsze pokolenie, które kupuje mieszkania na nowych osiedlach, naturalnie szuka towarzystwa wśród rówieśników. Podobne więzi powstają także na wsi, gdzie relacje są często budowane przez dekady i obejmują więzy rodzinne.
Samopomoc a kliktywizm
Choć sąsiedzi częściej spędzają razem czas, tradycyjna samopomoc zanika. Ludzie rzadziej proszą o drobne przysługi, takie jak pożyczenie cukru, a częściej ograniczają relacje do biernych działań online. Jak zauważa dr Kulbat, wpływ na to ma brak zaufania społecznego oraz presja, by nie okazywać słabości. „Prośba o pomoc bywa postrzegana jako oznaka przegranej” – mówi psycholog.
Zmieniające się wzorce społeczne
W badaniu CBOS podkreślono, że użytkownicy mediów społecznościowych – głównie młodsze, wykształcone osoby – najczęściej ograniczają swoje działania online do przeglądania postów i okazjonalnego komentowania. Tymczasem starsze pokolenie wciąż pielęgnuje tradycyjne relacje, takie jak zapraszanie sąsiadów na kawę.
Relacje międzykulturowe
W rozmowie pojawił się również temat braku danych o kontaktach z sąsiadami spoza Polski. Według dr. Kulbata, stosunek Polaków do obcokrajowców wynika z historycznych doświadczeń, co potwierdzają badania – Polacy darzą największą sympatią Amerykanów, a najmniejszą Rosjan.
Źródło Nauka w Polsce