W obliczu dramatycznego niedoboru personelu medycznego w Europie, Polska staje przed wyzwaniem rozszerzenia kompetencji zawodowych pielęgniarek. W ramach inicjatywy European Nursing Action, wspieranej przez polską prezydencję w UE, eksperci wskazują, że zaawansowana praktyka pielęgniarska to klucz do poprawy jakości opieki i zwiększenia jej dostępności.
Zgodnie z danymi OECD w Unii Europejskiej brakuje około 1,2 miliona pracowników ochrony zdrowia, a ponad 25% pielęgniarek ma więcej niż 55 lat. Sytuację pogarsza malejące zainteresowanie zawodem – w 2022 roku jedynie 2,1% młodych ludzi deklarowało chęć pracy w pielęgniarstwie. W reakcji na te alarmujące statystyki, eksperci w Polsce wskazują na konieczność profesjonalizacji zawodu pielęgniarki i rozbudowy jego kompetencji.
– To moment, w którym Polska powinna pójść w kierunku tworzenia zaawansowanej praktyki pielęgniarskiej – mówi Mariola Łodzińska, prezeska Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych. Podkreśla, że potrzebne są nowe rozwiązania edukacyjne – zarówno podyplomowe studia, jak i specjalistyczne moduły kształcenia.
Dr Maciej Latos, prezes Polskiego Towarzystwa Pielęgniarstwa Infuzyjnego, zauważa, że dostęp naczyniowy i zarządzanie infuzjami powinno wejść do podstawowego portfolio pielęgniarek. – Zmiana mentalności i uznanie pielęgniarki za pełnoprawnego członka zespołu terapeutycznego to pierwszy krok. Dzięki temu można np. zwiększyć dostępność USG do kaniulacji w rękach pielęgniarskich – wyjaśnia.
Według dr. Pawła Witta, przewodniczącego rady ekspertów Koalicji na rzecz Bezpieczeństwa Szpitali, rozszerzenie uprawnień pielęgniarek przyniesie korzyści nie tylko systemowi, ale i pacjentom. – To oznacza krótsze kolejki, większą dostępność i często niższy koszt świadczenia. A dla personelu to awans w kierunku większego profesjonalizmu – zaznacza.
Dane z krajów takich jak USA, Francja czy Dania pokazują, że pielęgniarki skutecznie wykonują zaawansowane procedury, jak zakładanie cewników PICC, z powodzeniem porównywalnym do lekarzy – na poziomie 90–99% skuteczności.
Łodzińska zauważa jednak, że mimo chęci środowiska, często nowe kompetencje nie są wykorzystywane. – Nie zawsze z winy personelu – czasem to pracodawca nie umożliwia wdrożenia nowych uprawnień – dodaje.
Eksperci są zgodni: wdrożenie zaawansowanej praktyki pielęgniarskiej to nie tylko odpowiedź na kryzys kadrowy, ale także sposób na poprawę efektywności i bezpieczeństwa systemu opieki zdrowotnej. Kluczowe jednak będzie przygotowanie – nie tylko merytoryczne, ale i organizacyjne – by nowe kompetencje były realnie wdrażane w praktyce.
