Dziś do uzgodnień, opiniowania i konsultacji społecznych trafił projekt ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw.
Ministerstwo Edukacji Narodowej zaproponowało szeroko zakrojoną nowelizację ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela, której celem jest podniesienie prestiżu zawodu nauczyciela, uproszczenie procedur i doprecyzowanie przepisów budzących dotąd wątpliwości. Projekt ustawy opublikowano 20 marca 2025 roku i zawiera propozycje, które w znaczny sposób mogą wpłynąć na sytuację zawodową nauczycieli w Polsce.
Kluczowe zmiany i ich uzasadnienie
Zgodnie z dokumentem uzasadniającym projekt, nowelizacja jest efektem pracy specjalnego zespołu, w skład którego weszli przedstawiciele ministerstwa, związków zawodowych oraz samorządów. To odpowiedź m.in. na wnioski nauczycielskich organizacji związkowych o poprawę warunków pracy, wynagradzania i oceny zawodowej.
Do najważniejszych zmian należą:
1. Skrócenie zatrudnienia nauczyciela początkującego
Zamiast dwóch lat – umowa na jeden rok szkolny, co ma ułatwić start w zawodzie i skrócić drogę do stabilizacji zawodowej.
2. Ocena pracy wcześniej niż dotychczas
Dyrektor szkoły będzie oceniał nauczyciela już po 8 miesiącach przygotowania do zawodu, ale nie później niż w 11. miesiącu. To zmiana mająca związek z wcześniejszym przejściem na umowę na czas nieokreślony.
3. Wzmocnienie roli mentora
Mentor musi prowadzić co najmniej 1 godzinę obserwacji miesięcznie w pierwszym roku przygotowania zawodowego oraz co najmniej 4 godziny w każdym kolejnym roku. Obserwacje mają być omawiane z nauczycielem, a mentor wejdzie w skład komisji oceniającej.
4. Ochrona przedemerytalna
Nowe przepisy wprowadzą spójną ochronę przed zwolnieniem dla nauczycieli zatrudnionych zarówno na umowę o pracę, jak i na podstawie mianowania – jeśli do emerytury brakuje im mniej niż 4 lata.
5. Nowe zasady wynagradzania za godziny ponadwymiarowe
Projekt jednoznacznie określa, kiedy nauczyciel zachowuje prawo do wynagrodzenia za niezrealizowane godziny – m.in. w przypadku nieobecności ucznia na zajęciach indywidualnych z przyczyn niezależnych od nauczyciela.
6. Zrównanie wymiaru godzin między nauczycielami praktycznej i teoretycznej nauki zawodu
Wszyscy mają pracować według tego samego tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć dydaktycznych: 18 godzin.
7. Nagrody jubileuszowe i odprawy emerytalne jak dla urzędników
Po 45 latach pracy nauczyciel dostanie 400% wynagrodzenia miesięcznego jako nagrodę jubileuszową, a odprawy emerytalne zostaną zróżnicowane według stażu pracy
Podsumowanie
Projekt nowelizacji Karty Nauczyciela to jedna z najważniejszych reform ostatnich lat w obszarze edukacji. Zmiany mają charakter kompleksowy – od warunków zatrudnienia, przez ocenę pracy, po zasady wynagradzania i ochronę przed zwolnieniem. W założeniu mają one zwiększyć atrakcyjność zawodu, poprawić warunki pracy i uprościć formalności. Czy rzeczywiście tak się stanie? To zależy nie tylko od uchwalenia ustawy, ale też od jej skutecznej implementacji w realiach polskich szkół.
.Projekt ustawy dostępny jest na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji
