Sterylizacja antykoncepcyjna w Polsce: prawo, kontrowersje i aktualne wyzwania
Sterylizacja antykoncepcyjna jest w Polsce tematem pełnym kontrowersji i społecznych emocji. Przede wszystkim, dostęp do tego zabiegu jest w naszym kraju bardzo ograniczony, szczególnie dla kobiet. W najnowszej rozmowie z Sabriną Mana-Walasek, prawniczką specjalizującą się w prawie karnym i prawach reprodukcyjnych, omówiono aktualne trudności związane z dostępem do trwałej antykoncepcji oraz możliwe zmiany prawne, które mogłyby umożliwić legalizację tego zabiegu.
Mana-Walasek zaznacza, że problem z dostępnością sterylizacji antykoncepcyjnej dla kobiet w Polsce nie tylko nie uległ poprawie, ale wręcz się pogłębił w wyniku zaostrzenia przepisów kodeksu karnego w 2023 roku. Obecne regulacje w sposób wyraźny penalizują zabiegi trwałej antykoncepcji na żeńskich narządach płciowych, co praktycznie wyklucza możliwość legalnego poddania się temu zabiegowi przez kobiety. Co ciekawe, takie same restrykcje nie dotyczą mężczyzn, co stawia pytanie o równouprawnienie w dostępie do praw reprodukcyjnych.
Mana-Walasek podkreśla, że problem ten wpisuje się w szerszy kontekst dyskryminacji systemowej wobec kobiet w Polsce. Według niej, prawo do decydowania o swoim ciele i prokreacji powinno być fundamentalnym prawem człowieka, które jednak w przypadku sterylizacji antykoncepcyjnej jest w Polsce ograniczane. Zwraca uwagę, że w większości krajów europejskich oraz pozaeuropejskich taka forma antykoncepcji jest dostępna, a osoby, które najczęściej decydują się na sterylizację, to osoby po 35. roku życia, które posiadają już potomstwo.
Problemem pozostaje także brak edukacji oraz społeczne tabu wokół tematu sterylizacji, co powoduje szerzenie mitów i błędnych przekonań. „To zabieg bezpieczny i najczęściej stosowany na świecie, jeżeli chodzi o trwałe metody antykoncepcyjne. Uważam, że każdy powinien mieć prawo do wyboru, czy chce korzystać z tego typu metod” – podkreśla Mana-Walasek.
Jednakże jakiekolwiek zmiany prawne w Polsce w tej kwestii wymagają odwagi politycznej i gotowości do podjęcia działań. Obecnie istniejące przepisy oraz wysoka kara za przeprowadzenie zabiegu (do 20 lat więzienia) skutecznie odstraszają lekarzy przed jego wykonaniem. Obecnie jedyną legalną drogą dla kobiet pozostaje wyjazd za granicę, gdzie mogą one liczyć na przeprowadzenie zabiegu w odpowiednich warunkach.
Czy Polska jest gotowa na zmiany w podejściu do praw reprodukcyjnych? Jakie kroki polityczne są potrzebne, aby umożliwić dostęp do sterylizacji antykoncepcyjnej kobietom w Polsce? Dyskusja pozostaje otwarta, a przyszłość tego prawa zależy od zmieniającej się rzeczywistości politycznej.
Podcast zrealizowany dla Edyty Brody. Gość rozmowy dr n. pr. Sabrina Mana-Walasek
