USG w ciąży – Bezpieczne czy ryzykowne? Fakty i mity
USG w ciąży: Czy na pewno jest bezpieczne?
W ostatnich miesiącach w mediach społecznościowych pojawiły się kontrowersyjne doniesienia sugerujące, że badania ultrasonograficzne (USG) w ciąży mogą negatywnie wpływać na rozwój płodu. Informacje te zyskały popularność głównie na platformach takich jak TikTok, gdzie niektórzy użytkownicy ostrzegają przed nadmierną liczbą badań USG. Czy te obawy są uzasadnione? Przyjrzyjmy się faktom.
Eksperci rozwiewają wątpliwości
Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników (PTGiP) jednoznacznie stwierdza, że obecnie brak jest badań naukowych potwierdzających szkodliwość USG na rozwój płodu. Badania ultrasonograficzne są powszechnie uznawane za bezpieczne zarówno dla dziecka, jak i matki, pod warunkiem ich wykonywania przez wykwalifikowany personel medyczny.
Kluczowe jest jednak przestrzeganie zasady minimalnej ekspozycji oraz stosowanie USG wyłącznie w celach medycznych, co określa zasada ALARA („As Low As Reasonably Achievable”, czyli „tak mało, jak to jest racjonalnie osiągalne”).
Ile badań USG zaleca się w ciąży?
Zgodnie z polskimi standardami medycznymi, każda kobieta w ciąży powinna mieć przeprowadzone co najmniej trzy badania USG:
- 11.–14. tydzień ciąży – badanie w celu określenia terminu porodu oraz oceny prawidłowego rozwoju płodu.
- 18.–22. tydzień ciąży – szczegółowa analiza budowy anatomicznej dziecka.
- 28.–32. tydzień ciąży – ocena wzrostu płodu, położenia łożyska i ilości płynu owodniowego.
Dodatkowe badania mogą być zalecane przez lekarza w sytuacjach wyjątkowych, takich jak podejrzenie powikłań ciąży.
Czy ultradźwięki mogą być szkodliwe?
Obawy dotyczące termicznego i nietermicznego wpływu ultradźwięków na płód nie znajdują potwierdzenia w większości badań naukowych. Przykładowo, przegląd literatury naukowej opublikowany przez WHO nie wykazał związku między USG a wzrostem ryzyka wad rozwojowych u płodu. Niemniej jednak, niekontrolowane i nieprofesjonalne użycie ultrasonografii, np. w warunkach niemedycznych, może prowadzić do nieprawidłowych wniosków diagnostycznych.
Kiedy należy uważać?
Eksperci zwracają uwagę na konieczność unikania badań wykonywanych w celach niemedycznych, np. wyłącznie w celu uzyskania pamiątkowych zdjęć czy nagrań wideo. Nieprzeszkolony personel może nieprawidłowo ocenić wyniki, co może prowadzić do niepotrzebnego stresu u rodziców.
Podsumowanie
Badania ultrasonograficzne są cennym narzędziem diagnostycznym, pozwalającym monitorować rozwój dziecka i wykrywać potencjalne problemy na wczesnym etapie. Nie ma dowodów naukowych, które wskazywałyby, że USG przeprowadzane zgodnie z zaleceniami jest szkodliwe. Kluczowe jest jednak zaufanie do specjalistów i unikanie nadmiernej liczby badań wykonywanych bez wskazań medycznych.