Unijne rozporządzenie EUDR wchodzi w życie. Polska branża drzewna musi się spieszyć z przygotowaniami
Choć wdrożenie nowego rozporządzenia Unii Europejskiej dotyczącego przeciwdziałania wylesianiu (EUDR) zostało odroczone o rok, eksperci FSC Polska biją na alarm – firmy nie powinny czekać z przygotowaniami. Nowe przepisy mogą objąć nawet 120 tysięcy polskich przedsiębiorstw z branży drzewnej, meblarskiej i pokrewnych.
– To prawo, które realnie może wpłynąć na ograniczenie wylesiania i degradacji lasów na świecie – podkreśla Jakub Wicher z FSC Polska. Jak tłumaczy, EUDR obejmuje m.in. produkty z drewna, soi, kakao, kawy, kauczuku, oleju palmowego i bydła. Warunkiem ich obecności na rynku unijnym będzie udokumentowanie, że nie pochodzą z terenów wylesionych po 31 grudnia 2020 roku.
Firmy będą musiały nie tylko wskazać dokładne współrzędne pochodzenia surowców, ale też zapewnić zgodność z prawem kraju ich produkcji oraz wykazać poszanowanie dla praw człowieka i ludności rdzennej. Każda transakcja będzie musiała być rejestrowana w specjalnym unijnym systemie informatycznym.
Czasu coraz mniej
Chociaż formalny start przepisów przesunięto – dla dużych firm na koniec grudnia 2025 roku, a dla mikro- i małych przedsiębiorstw na połowę 2026 – FSC Polska nie ma złudzeń: odkładanie działań to zły pomysł.
– Z naszych rozmów z firmami wynika, że tylko najwięksi gracze są w miarę przygotowani. Mniejsze podmioty często nie mają zasobów ani wiedzy, by wdrażać wymagane zmiany – zaznacza Wicher.
Sytuację komplikuje fakt, że w Polsce nie został jeszcze wyznaczony organ odpowiedzialny za egzekwowanie nowych przepisów, a krajowe wytyczne pozostają niejasne. To oznacza, że firmy – zwłaszcza małe – działają trochę po omacku.
Systemy, które pomogą… jeśli się je wdroży
Michał Kotarski z FSC Polska przypomina, że organizacja przygotowała zestaw narzędzi wspierających firmy w dostosowaniu się do EUDR. Obejmują one systemy zbierania danych, monitorowania łańcucha dostaw i wsparcia w raportowaniu.
– Zalecamy, by już teraz ustalać z partnerami handlowymi sposób przekazywania danych i legalność pochodzenia surowców – podkreśla Kotarski. – Firmy, które zrobią to wcześniej, zyskają przewagę konkurencyjną i operacyjną stabilność.
Zmiana, która się dokona – czy się tego chce, czy nie
Mimo niepewności wokół polityki Zielonego Ładu, jedno jest pewne: EUDR wejdzie w życie i nie ulegnie fundamentalnym zmianom. To część szerszej strategii Unii Europejskiej, której celem jest powstrzymanie degradacji środowiska, spadku bioróżnorodności i emisji CO2. Według IPCC wylesianie to jeden z głównych czynników pogłębiających kryzys klimatyczny.
FSC Polska apeluje do przedsiębiorców: nie traktujcie opóźnienia jako wakacji. To czas, który trzeba wykorzystać – inaczej może się okazać, że rynek zostanie zdominowany przez tych, którzy zaczęli działać wcześniej.
