Gmina Żmigród opublikowała sprawozdanie za 2023 rok dotyczące gospodarowania nieczystościami ciekłymi. Dane przedstawiają z pozoru sprawnie działający system – zorganizowany, kontrolowany i liczbowo imponujący. Ale czy rzeczywiście wszystko działa tak dobrze, jak wygląda na papierze?
Z raportu wynika, że na terenie gminy funkcjonuje 963 zbiorników bezodpływowych (szamb) oraz 405 przydomowych oczyszczalni ścieków. To sporo – jak na gminę liczącą około 8 tysięcy mieszkańców. W ciągu roku wytworzono ponad 132 tysiące m³ ścieków bytowych, ale co ciekawe, zero ścieków przemysłowych. Czy to oznacza brak działalności gospodarczej generującej ścieki? Czy może raczej brak skutecznego nadzoru nad tym segmentem?
Władze gminy deklarują, że organizują odbiór ścieków dla 102 zbiorników i 227 oczyszczalni, a 868 umów podpisano w minionym roku. Liczby są wysokie, ale zestawione z ponad 1300 zbiornikami i oczyszczalniami – niepełne. Dodatkowe 179 umów to umowy z lat wcześniejszych, ale nadal aktualne. Trudno jednak nie zadać pytania: co z pozostałymi nieruchomościami?
Zgodnie z lokalnym regulaminem, szamba powinny być opróżniane cztery razy w roku, a w przypadku jednoosobowych gospodarstw – dwa razy. Osadniki przydomowych oczyszczalni – raz na półtora roku. Czy jednak te regulacje są realnie przestrzegane?
Z raportu wynika, że z terenu gminy odebrano aż 284 tysiące m³ nieczystości, a kolejne 49 tysięcy m³ napłynęło z zewnątrz. To ogromna ilość – ponad dwukrotnie przekraczająca liczbę ścieków „wyprodukowanych” przez samą gminę. Skąd ta różnica? Czy jest efektem działalności komercyjnej? A może inne gminy korzystają z żmigrodzkiej infrastruktury?
Kontrole – to jeden z mocniejszych punktów raportu. W 2023 roku przeprowadzono 751 kontroli posiadania umów i tyle samo kontroli dowodów uiszczenia opłat. W przypadku braku dokumentacji mieszkańcy byli pouczani i zobowiązywani do działania. Tam, gdzie brakowało dowodów opłat – zgłaszano sprawę na policję.
Choć działania gminy zasługują na uznanie za systematyczność i formalną zgodność z przepisami, to pojawiają się pytania o efektywność – czy kontrole są skuteczne? Czy mieszkańcy mają realną motywację do przestrzegania obowiązków, jeśli reakcją są głównie pouczenia?
Wyróżniające się podejście czy działania pod publiczkę?
Trzeba przyznać, że raport jest szczegółowy, a podejmowane przez gminę działania są zorganizowane. Jednak przy tak dużej liczbie instalacji i niepełnych danych dotyczących wszystkich nieruchomości, pojawia się miejsce na wątpliwości – czy wszystko rzeczywiście działa tak sprawnie, jak wygląda w tabelkach?
