Niepokojące wyniki PIAAC 2023: Polacy na końcu rankingu kompetencji dorosłych

Główne wyniki badania PIAAC 2023

Raport PIAAC 2023, opublikowany 10 grudnia, pokazuje poważne wyzwania w obszarze umiejętności podstawowych dorosłych w Polsce. Polska, mimo dynamicznych zmian gospodarczych ostatnich dekad, znalazła się wśród krajów z najniższymi średnimi wynikami, obok Włoch, Portugalii, Litwy i Chile. Badanie obejmujące 31 krajów OECD mierzyło trzy kluczowe kompetencje: rozumienie tekstu, rozumowanie matematyczne oraz rozwiązywanie problemów adaptacyjnych.

Wyniki wskazują, że:

Reklama

39% dorosłych Polaków nie radzi sobie z prostymi zadaniami mierącymi rozumienie tekstu.
38% ma trudności z umiejętnościami matematycznymi.
48% napotyka problemy w obszarze rozwiązywania problemów.

Średni wynik Polski w rozumieniu tekstu wynosi 236 punktów, przy średniej OECD na poziomie 260 punktów. Podobnie słabo wypadamy w matematyce (239 punktów). Najlepsze wyniki osiągnęły kraje skandynawskie, takie jak Finlandia (296 punktów w rozumieniu tekstu), Japonia (289 punktów) czy Szwecja (284 punktów). Polska pozostaje też daleko za takimi krajami jak Niemcy, Czechy czy Estonia.

Przyczyny słabych wyników

Eksperci wskazują kilka czynników odpowiedzialnych za niskie wyniki Polski:

Niski poziom zaangażowania respondentów – badanie wykazało, że wiele osób w Polsce unikało trudniejszych zadań lub szybko udzielało odpowiedzi, co obniżyło rezultaty.
Niedostosowanie edukacji dorosłych – brak programów wsparcia dla osób z niskimi kompetencjami.
Nierówności w dostępie do edukacji – osoby starsze, z niższym wykształceniem lub zamieszkujące mniejsze miejscowości osiągały znacznie gorsze wyniki.
Niski kapitał społeczno-kulturowy – wiele polskich domów cechuje się brakiem książek i ograniczonym dostępem do materiałów edukacyjnych.

Konsekwencje dla społeczeństwa i gospodarki

Niskie wyniki kompetencji dorosłych w Polsce mogą mieć poważne skutki:

Problemy na rynku pracy – osoby z niskimi kompetencjami mają trudności w znalezieniu zatrudnienia, są bardziej narażone na automatyzację ich miejsc pracy.
Niska aktywność obywatelska – brak umiejętności analizy informacji ogranicza udział w życiu publicznym i demokracji.
Szerzenie się dezinformacji – osoby z niskimi kompetencjami mogą mieć problemy z krytyczną oceną treści w mediach i internecie.
Niższa jakość życia – trudności w zarządzaniu finansami, zrozumieniu instrukcji medycznych czy korzystaniu z usług publicznych.

Potrzebne działania

Michał Sitek, kierownik polskiej edycji badania, podkreśla, że konieczne jest inwestowanie w edukację dorosłych oraz wsparcie grup z niskimi kompetencjami. Wskazuje na potrzebę:

Rozwoju programów szkoleniowych dla dorosłych, uwzględniających ich zindywidualizowane potrzeby.
Promocji czytelnictwa i dostępu do treści edukacyjnych w domach.
Poprawy zaangażowania w badania, aby uniknąć zaniżonych wyników w przyszłości.

Polska na tle świata: co możemy zmienić?

Wyniki pokazują, że kraje o najlepszych rezultatach, takie jak Finlandia czy Japonia, inwestują w długofalową politykę edukacyjną. Kluczem do sukcesu jest systematyczne wspieranie edukacji na wszystkich poziomach, również po zakończeniu formalnej nauki.

Polska może czerpać inspirację z tych państw, wprowadzając programy promujące uczenie się przez całe życie. Poprawa kompetencji dorosłych wymaga zaangażowania rządu, samorządów i organizacji pozarządowych, ale także zmiany podejścia społeczeństwa do edukacji jako wartości.

PS.

Sieć społecznościowa zareagowała komentarzami.