Ubóstwo wśród dzieci w Polsce staje się coraz bardziej alarmującym problemem. Według raportu Poverty Watch 2024, w skrajnym ubóstwie żyje obecnie ponad 522 tysiące dzieci, a ich liczba wzrosła w ciągu roku o 125 tysięcy. To dramatyczne dane, które pokazują, że Polska oddala się od celu ograniczenia ubóstwa i wykluczenia społecznego dzieci do 2030 roku.
Ubóstwo dzieci w Polsce – ponury obraz rzeczywistości
Raport przygotowany przez dr. hab. Ryszarda Szarfenberga w ramach działań Europejskiej Sieci Przeciw Ubóstwu ujawnia, że skrajne ubóstwo wśród dzieci wzrosło z 5,7 proc. do 7,6 proc. Oznacza to, że setki tysięcy najmłodszych nie ma zapewnionych nawet podstawowych warunków do życia – brakuje im jedzenia, ubrań czy dostępu do edukacji.
Co ciekawe, analiza Głównego Urzędu Statystycznego wskazuje, że po raz pierwszy w historii badań rodziny z dwójką dzieci są bardziej zagrożone ubóstwem skrajnym (9,4 proc.) niż te z trójką lub większą liczbą dzieci (8,3 proc.). To może sugerować, że programy socjalne skutecznie wspierają wielodzietne gospodarstwa, ale jednocześnie nie radzą sobie z problemami mniejszych rodzin.
Dlaczego rośnie liczba dzieci w ubóstwie?
Pomimo funkcjonowania programów społecznych, takich jak 800+, sytuacja rodzin w trudnej sytuacji materialnej nie poprawia się. Zdaniem Kariny Rawdanowicz-Wróbel z Fundacji Pociecha, wpływ na to ma m.in. brak waloryzacji świadczeń społecznych, stagnacja gospodarcza oraz skutki inflacji.
– Świadczenie wychowawcze 500+ podniesiono tylko raz od 2016 roku, a jego realna wartość spadła o 30 proc. Zwiększenie świadczenia do 800+ może chwilowo poprawić sytuację, ale bez dalszej waloryzacji w kolejnych latach problem ubóstwa dzieci będzie się pogłębiał – podkreśla ekspertka.
Dodatkowym problemem jest zamrożenie kryteriów i poziomu zasiłków rodzinnych na lata 2025–2027, co powoduje, że coraz więcej rodzin traci możliwość otrzymania wsparcia. Do tego dochodzi wzrost cen żywności, mieszkań i podstawowych produktów, który sprawia, że wiele rodzin znajduje się na granicy minimum egzystencji.
Głód i niedożywienie – codzienność tysięcy dzieci
Raport Federacji Banków Żywności wskazuje, że 1,4 mln osób w Polsce korzysta z pomocy żywnościowej. W 2023 roku aż 36 proc. rodzin przyznało, że zdarzało im się odczuwać głód z powodu braku pieniędzy, a 11 proc. mogło pozwolić sobie na trzy pełnowartościowe posiłki tylko raz w tygodniu.
– Dzieci niedożywione gorzej się uczą, mają osłabioną odporność i większe ryzyko chorób przewlekłych. Często jedyne ciepłe jedzenie w ciągu dnia dostają w świetlicach środowiskowych – podkreśla Karina Rawdanowicz-Wróbel.
Fundacja Pociecha pomaga – akcja „Zamień pączka na obiad”
Aby pomóc najbardziej potrzebującym, Fundacja Pociecha od pięciu lat organizuje akcję „Zamień pączka na ciepły posiłek”. Jej celem jest dofinansowanie obiadów dla dzieci w świetlicach środowiskowych. W 2023 roku w ramach tej inicjatywy sfinansowano blisko 8 tysięcy posiłków dla 320 dzieci w dziewięciu świetlicach.
W tym roku kulminacja akcji przypada na 27 lutego (Tłusty Czwartek). Każdy może pomóc, kupując wirtualnego pączka za 15 zł na stronie fundacjapociecha.pl/paczek. Zebrane środki zostaną przekazane świetlicom środowiskowym w formie grantów, które pozwolą zapewnić ciepłe posiłki dzieciom najbardziej tego potrzebującym.
– W ubiegłym roku otrzymaliśmy zapotrzebowanie na posiłki o wartości 1,2 mln zł. W tym roku zapotrzebowanie będzie podobne, jeśli nie większe – podkreśla Rawdanowicz-Wróbel. – Sami nie damy rady, ale razem z darczyńcami możemy sprawić, że więcej dzieci otrzyma ciepły, zdrowy posiłek.
Ubóstwo dzieci w Polsce – co dalej?
Eksperci alarmują, że bez systemowych reform aktywizacji zawodowej i waloryzacji świadczeń społecznych sytuacja będzie się pogarszać. Konieczne jest także wsparcie organizacji społecznych, które na co dzień pomagają najmłodszym.
Dla wielu dzieci ciepły posiłek to nie tylko kwestia jedzenia, ale także szansa na lepszą przyszłość. Warto więc wspierać inicjatywy, które realnie pomagają w walce z głodem i niedożywieniem wśród najmłodszych.
