Mołdawia, jako kraj kandydujący do Unii Europejskiej, znajduje się w kluczowym momencie swojego procesu akcesyjnego. Choć Kiszyniów czyni systematyczne postępy, to jego droga do pełnego członkostwa jest naznaczona poważnymi wyzwaniami – od reform wewnętrznych po destabilizujące działania Rosji. W ocenie europosła Michała Szczerby (Platforma Obywatelska), Mołdawia powinna stać się jednym z priorytetów unijnej polityki wsparcia.
Mołdawia na ścieżce do UE
Republika Mołdawii oficjalnie uzyskała status kandydata do Unii Europejskiej w czerwcu 2022 roku, podobnie jak Ukraina. Według najnowszej oceny Komisji Europejskiej, oba kraje znajdują się na podobnym etapie przygotowań do akcesji. Unijny raport z października 2024 roku podkreśla, że Mołdawia poczyniła znaczące postępy w zakresie reform, zwłaszcza w wymiarze sprawiedliwości. Wciąż jednak wyzwaniem pozostaje walka z korupcją oraz reforma samorządowa.
– Mołdawia jest krajem kandydującym do Unii Europejskiej, natomiast potwierdziła swoją odporność społeczną i demokratyczną podczas wyborów prezydenckich, kiedy Federacja Rosyjska próbowała ingerować w proces demokratyczny – zaznacza europoseł Michał Szczerba.
Unijne wsparcie dla Mołdawii
Aby przyspieszyć proces integracji, Unia Europejska uruchomiła specjalny Instrument Wsparcia Reform i Wzrostu Gospodarczego dla Mołdawii. W latach 2025–2027 kraj ten otrzyma ponad 1,8 mld euro – z czego 1,5 mld euro w formie preferencyjnych pożyczek i 385 mln euro jako bezzwrotne dotacje. Środki te mają na celu modernizację gospodarki, rozwój infrastruktury socjalnej (szpitali i szkół) oraz stabilizację finansową kraju.
Unijna pomoc ma także złagodzić skutki styczniowego zamrożenia amerykańskiego wsparcia rozwojowego. Dotychczas USAID realizowała w Mołdawii liczne projekty na łączną sumę 482 mln dolarów, koncentrując się na sektorze energetycznym, rolnictwie i kluczowych reformach.
– Mołdawia potrzebuje naszego wsparcia ze względu na swoje położenie blisko działań wojennych. Z drugiej strony potrzebuje reform, środków i inwestycji, a Parlament Europejski chce nie tylko debatować, ale podejmować konkretne decyzje – zapowiada Szczerba.
Wyzwania: Rosyjskie działania destabilizacyjne i korupcja
Mimo pozytywnych ocen KE, Mołdawia wciąż zmaga się z poważnymi problemami, w tym z intensyfikacją rosyjskich działań hybrydowych, które mają na celu wewnętrzną destabilizację kraju. Moskwa aktywnie ingeruje w procesy demokratyczne, stosując kampanie dezinformacyjne oraz finansując grupy prorosyjskie.
W październiku 2024 roku w Mołdawii odbyło się referendum w sprawie wpisania eurointegracji do konstytucji, które zakończyło się wynikiem 50,38% głosów „za”. Tak minimalna przewaga proeuropejskich wyborców pokazuje, że Rosja skutecznie wpływa na nastroje społeczne. Pojawiły się także doniesienia o nieprawidłowościach – według informacji Ośrodka Studiów Wschodnich do kraju mogło trafić 40 mln dolarów na przekupstwa wyborcze.
Obrona demokracji kluczowa dla UE
Unia Europejska dostrzega zagrożenia i podejmuje działania na rzecz ochrony mołdawskiej demokracji. W tym kontekście Michał Szczerba zwraca uwagę na konieczność walki z dezinformacją, cyberatakami oraz przenikaniem rosyjskich wpływów.
– To szereg działań związanych z walką z dezinformacją, budowaniem odporności społecznej i współpracą wywiadowczą. Mamy do dyspozycji unijne akty prawne dotyczące kwestii cyfrowych i sztucznej inteligencji. To zarówno szanse, jak i poważne zagrożenia – podkreśla europoseł.
Choć proces integracji Mołdawii z UE nie będzie łatwy, to unijne fundusze oraz polityczne wsparcie mogą pomóc Kiszyniowowi w realizacji niezbędnych reform. Najbliższe lata będą kluczowe dla przyszłości tego kraju w strukturach europejskich.
