Rozwój czy zadłużenie? Budżet Gminy Żmigród na 2025 rok pod lupą
Budżet Gminy Żmigród na 2025 rok to dokument pełen wyzwań i pytań, które budzą zarówno nadzieje, jak i obawy. Przewidziany deficyt na poziomie 11,8 mln zł stawia gminę przed koniecznością balansowania pomiędzy potrzebami mieszkańców a ograniczeniami finansowymi. Jakie wnioski można wyciągnąć z analizy tego planu finansowego?
Dochody i wydatki – napięta równowaga
Dochody gminy w 2025 roku zaplanowano na poziomie 139,7 mln zł, a wydatki osiągną 151,5 mln zł. Choć różnica tych wartości, czyli deficyt budżetowy, ma zostać pokryta głównie pożyczkami i innymi przychodami finansowymi, warto zastanowić się, jak wpłynie to na dalsze funkcjonowanie gminy
Co istotne, dochody bieżące gminy (103,7 mln zł) przewyższają wydatki bieżące (99,7 mln zł). To spełnia wymogi ustawowe, jednak w praktyce oznacza niewielką nadwyżkę operacyjną, która może nie wystarczyć na pokrycie nieprzewidzianych wydatków.
Koszty osobowe – fundament czy hamulec?
Wydatki na wynagrodzenia i pochodne stanowią aż 43,7 mln zł, czyli niemal 44% wszystkich wydatków bieżących. To kluczowy obszar budżetu, który może budzić kontrowersje. Z jednej strony, gmina zapewnia stabilność zatrudnienia i realizację podstawowych usług publicznych, co jest istotne dla mieszkańców. Z drugiej strony, tak wysoki poziom kosztów osobowych ogranicza środki na inwestycje oraz rozwój strategiczny.
Regionalna Izba Obrachunkowa (RIO) zwróciła uwagę, że w kolejnych latach wzrost zadłużenia i wysokie koszty stałe mogą zagrozić możliwościom spełnienia wymogów ustawowych dotyczących wskaźników zadłużenia.
Inwestycje – szansa na rozwój czy ryzyko finansowe?
Planowane wydatki majątkowe w 2025 roku wyniosą 51,8 mln zł, co oznacza znaczącą inwestycję w infrastrukturę i rozwój gminy. To niemal 37% wszystkich wydatków, co stanowi ambitny plan, jednak jego realizacja jest uzależniona od zaciągania nowych zobowiązań finansowych.
Z perspektywy mieszkańców kluczowe pytanie brzmi: jakie inwestycje zostaną zrealizowane? Czy gmina skoncentruje się na modernizacji infrastruktury drogowej, wsparciu edukacji, czy ochronie środowiska? Ważne jest także, aby zadania te przyniosły korzyści długoterminowe, które zrekompensują koszty ich finansowania.
Deficyt budżetowy – wyzwanie do opanowania
Planowany deficyt wynoszący 11,8 mln zł to poważne obciążenie dla budżetu. RIO pozytywnie oceniła możliwość jego pokrycia, wskazując jednak na ryzyko związane z koniecznością zaciągania długoterminowych zobowiązań. Przewidywana kwota długu gminy na koniec 2025 roku wynosi 66,9 mln zł, co oznacza wzrost o prawie 10 mln zł w stosunku do roku poprzedniego.
Podsumowanie i wnioski
Budżet Gminy Żmigród na 2025 rok to dokument pełen ambitnych planów, ale i ryzyk. Wysokie koszty osobowe ograniczają pole manewru w zakresie elastyczności finansowej, podczas gdy inwestycje opierają się w dużej mierze na kredytach. Aby uniknąć problemów w przyszłości, konieczne będzie skuteczne zarządzanie zadłużeniem i szczegółowa kontrola wydatków.
Gmina musi znaleźć sposób na zrównoważenie potrzeb mieszkańców z koniecznością utrzymania stabilności finansowej. Decyzje podejmowane dziś będą miały wpływ na sytuację finansową gminy przez wiele kolejnych lat.
struktura budżetu gminy Żmigród na 2025 rok
Powyżej przedstawiono strukturę budżetową Gminy Żmigród na 2025 rok w formie wykresu kołowego. Wykres pokazuje procentowy udział dochodów, wydatków oraz deficytu w planowanym budżecie.
Słownik pojęć związanych z budżetem Gminy Żmigród
Dochody bieżące
Środki finansowe, które gmina pozyskuje w sposób stały i regularny, np. z podatków lokalnych, opłat administracyjnych czy subwencji z budżetu państwa. Przeznaczone na pokrycie codziennych wydatków gminy.
Dochody majątkowe
Jednorazowe wpływy do budżetu wynikające ze sprzedaży nieruchomości, środków trwałych lub dotacji inwestycyjnych. Są kluczowe dla finansowania projektów infrastrukturalnych.
Wydatki bieżące
Koszty codziennego funkcjonowania gminy, obejmujące m.in. wynagrodzenia pracowników, utrzymanie szkół, administrację czy usługi komunalne.
Wydatki majątkowe
Środki przeznaczone na inwestycje, takie jak budowa dróg, szkół czy infrastruktury rekreacyjnej. Wydatki te są zazwyczaj jednorazowe, ale ich efekty służą mieszkańcom przez wiele lat.
Deficyt budżetowy
Sytuacja, w której wydatki gminy przewyższają jej dochody. W przypadku Gminy Żmigród deficyt jest pokrywany głównie z pożyczek i kredytów.
Nadwyżka operacyjna
Różnica pomiędzy dochodami a wydatkami bieżącymi, wskazująca, czy gmina ma środki na pokrycie swoich zobowiązań bieżących i ewentualne inwestycje.
Regionalna Izba Obrachunkowa (RIO)
Organ kontrolujący finanse jednostek samorządu terytorialnego. Wydaje opinie o projektach budżetów oraz monitoruje zgodność działań z przepisami prawa.
Wieloletnia Prognoza Finansowa (WPF)
Dokument planistyczny obejmujący kilka lat, który określa strategię finansową gminy, w tym plany inwestycyjne, zadłużenie i przewidywane dochody oraz wydatki.
Koszty osobowe
Wydatki związane z wynagrodzeniami pracowników gminnych, w tym podatkami i składkami. W budżecie Gminy Żmigród stanowią znaczny procent wydatków bieżących.
Inwestycje strategiczne
Długoterminowe projekty realizowane przez gminę, które mają na celu rozwój infrastruktury lub poprawę jakości życia mieszkańców, np. budowa szkół czy basenów.
Obsługa długu
Koszty związane ze spłatą zadłużenia, w tym odsetki i prowizje. Stanowi istotne obciążenie dla budżetu w przypadku dużego zadłużenia.
Subwencje
Środki przekazywane gminie z budżetu państwa, przeznaczone na finansowanie określonych działań, np. subwencja oświatowa na prowadzenie szkół.
Dotacje
Środki finansowe otrzymywane przez gminę od państwa, organizacji lub funduszy unijnych na realizację konkretnych projektów lub zadań.
Zadłużenie gminy
Kwota zobowiązań finansowych gminy, wynikająca z zaciągniętych kredytów, pożyczek lub emisji obligacji. Zadłużenie ogranicza elastyczność finansową samorządu.
Fundusz sołecki
Część budżetu gminy przeznaczona na realizację zadań w sołectwach (lokalnych wsiach), takich jak remonty świetlic czy budowa placów zabaw.
Rezerwa budżetowa
Środki przeznaczone na pokrycie nieprzewidzianych wydatków lub sytuacji kryzysowych, np. klęsk żywiołowych.
Autor Rafał Chwaliński
Źródło informacji:
-Uchwala nr V/117/2024
Składu Orzekającego Regionalnej Izby Obrachunkowej we Wrocławiu
z dnia 10 grudnia 2024 r.
-Uchwala nr V/11612024
Składu Orzekającego Regionalnej Izby Obrachunkowej we Wrocławiu
z dnia 10 grudnia 2024 r.
-Uchwala nr V/115/2024
Składu Orzekającego Regionalnej Izby Obrachunkowej we Wrocławiu
z dnia 10 grudnia 2024 r.
-Uchwała nr 0007.X.70.2024
Rady Miejskiej w Żmigrodzie
z dnia 18 grudnia 2024 r.
-Uchwała nr 0007.X.78.2024
Rady Miejskiej w Żmigrodzie
z dnia 18 grudnia 2024 r.
-Uchwała nr 0007.X.79.202-ł
Rady Miejskiej w Żmigrodzie
z dnia I 8 grudnia 2024 r.
