UNICEF Polska zaprezentował raport dotyczący problemów transportowych młodych ludzi w Polsce. Wyniki badań budzą niepokój i wskazują na konieczność podjęcia działań systemowych.
Skala problemu większa niż sądzono
Raport Wykluczenie transportowe dzieci i młodzieży w Polsce, opublikowany przez UNICEF Polska w październiku 2024 roku, po raz pierwszy kompleksowo przeanalizował problem dostępu do transportu publicznego wśród młodych Polaków. 19 lutego 2025 roku wyniki badań zostały zaprezentowane w Sejmie podczas spotkania parlamentarnego Zespołu ds. Walki z Wykluczeniem Transportowym.
Według raportu problem ten dotyka 14% dzieci i młodzieży w wieku 12-19 lat, a gdy uwzględni się jego wpływ na wybór szkoły, odsetek wzrasta do 20%. Szczególnie zagrożone są uczennice szkół średnich, dzieci z dużych rodzin oraz mieszkańcy wsi i peryferyjnych powiatów. Autorzy raportu podkreślają, że wykluczenie transportowe ma konsekwencje nie tylko edukacyjne, ale także społeczne, kulturowe i obywatelskie.
„Konwencja o prawach dziecka nie mówi bezpośrednio o prawie do transportu, ale wskazuje na prawo młodych ludzi do rozwoju, do realizacji pełnego potencjału, wspomina o dostępie do usług kulturalnych i rozrywkowych, a także prawie do wypoczynku i czasu wolnego” – zaznaczyła Renata Bem, dyrektor generalna UNICEF Polska. – „Realizacja tych praw nie może być uzależniona od dostępu do transportu publicznego, a wyniki raportu pokazują, że często tak się właśnie dzieje”.
Rekomendacje ekspertów
Podczas prezentacji raportu prof. Tomasz Komornicki z Polskiej Akademii Nauk zwrócił uwagę na potrzebę skoordynowanej polityki transportowej na wyższym niż gminny poziomie. Ekspert podkreślił, że skuteczne rozwiązania powinny uwzględniać lokalne uwarunkowania, a także dostosowanie rozkładów jazdy do potrzeb dzieci i młodzieży.
Do głównych rekomendacji zawartych w raporcie należą:
- Koordynacja organizacji transportu na poziomie ponadgminnym – umożliwiłoby to integrację różnych środków transportu oraz lepsze dopasowanie rozkładów jazdy.
- Dostosowanie siatki połączeń do potrzeb młodzieży, w tym uwzględnienie godzin zajęć szkolnych oraz pozalekcyjnych.
- Poprawa bezpieczeństwa transportu publicznego – zwiększenie liczby patroli oraz monitoring w autobusach i na przystankach.
- Większy udział młodych w planowaniu transportu publicznego, np. poprzez konsultacje społeczne z samorządami młodzieżowymi.
Politycy i młodzież zabierają głos
18 lutego 2025 r. w Sejmie odbyło się spotkanie parlamentarnego Zespołu ds. Walki z Wykluczeniem Transportowym, w którym oprócz przedstawicieli Ministerstwa Infrastruktury uczestniczyli reprezentanci młodzieżowych sejmików województw oraz Parlamentu Młodych RP. Dyskusja skupiła się na sposobach implementacji rekomendacji raportu i możliwych zmianach w polityce transportowej.
Pełna relacja z posiedzenia dostępna jest na stronach Sejmu. Raport UNICEF można pobrać ze strony unicef.pl/transportdlamlodych.
