Nadprzyrodzone istoty Pomorza: Renesansowe mapowanie lokalnych wierzeń

Redakcja1 miesiąc ago1 miesiąc ago0 Comments3 Mins Read

Nadprzyrodzone istoty Pomorza: Renesansowe mapowanie lokalnych wierzeń

Pomorze, region o bogatej historii i różnorodnym dziedzictwie kulturowym, od wieków stanowiło miejsce, gdzie mitologia i wierzenia ludowe splatały się z codziennym życiem mieszkańców. W najnowszym artykule opublikowanym w Journal of Maps, zespół badaczy pod kierownictwem Włodzimierza Juśkiewicza zaprezentował unikalne podejście do mapowania tych tradycji. Stworzyli oni mapę przedstawiającą rozmieszczenie nadprzyrodzonych istot w regionie Pomorza Polskiego i Niemieckiego, wykorzystując zarówno techniki naukowe, jak i artystyczne.

Folklor jako źródło wiedzy o przeszłości

Mapa zatytułowana „A New and Extensive Geographical Description of Supernatural Phenomena in Polish and German Pomerania” przedstawia miejsca związane z legendami o diabłach, duchach, olbrzymach, rusałkach, wilkołakach i wielu innych istotach. Badania opierały się na źródłach z XIX i XX wieku, które zawierały szczegółowe opisy lokalnych wierzeń. Wspomniane historie często odnosiły się do konkretnych miejsc, takich jak erratyczne głazy, bagna, jeziora czy skrzyżowania dróg. To właśnie takie detale pozwoliły na stworzenie bazy danych o ponad 1500 istotach, z czego 600 uwzględniono na mapie.

Reklama

Postmodernistyczne podejście do kartografii

Projekt stanowi wyjątkowe połączenie tradycyjnej estetyki kartograficznej inspirowanej renesansowymi mapami z nowoczesnymi narzędziami GIS. Autorzy zastosowali metodę linorytu, aby wzbogacić mapę o unikalne detale graficzne, takie jak winiety z przedstawieniami istot mitycznych. Stylizacja mapy nawiązuje do dzieł Willema Janszoona Blaeu z XVII wieku, nadając całości charakter dzieła sztuki.

Jednak nie tylko estetyka była celem autorów. Mapa ma również wymiar edukacyjny i naukowy. Zawiera precyzyjne dane geograficzne, które pozwalają badaczom analizować zależności między lokalnymi wierzeniami a krajobrazem naturalnym i kulturowym. Przykładowo, w legendach o diabłach często pojawiały się motywy przenoszenia głazów narzutowych, co nawiązuje do charakterystyki młodoglacjalnego krajobrazu regionu.

źródło: Journal of Maps

Najpopularniejsze istoty na Pomorzu

Z analizy wynika, że najczęściej występującymi postaciami w folklorze Pomorza są diabły (26,1%), dzicy myśliwi (11,9%), krasnoludy (11,1%) oraz olbrzymy (11%). Tak duże zróżnicowanie wskazuje na bogactwo tradycji i wpływ różnorodnych kultur na ten region przygraniczny. Każda z postaci została szczegółowo opisana w kategoriach ich funkcji w lokalnych wierzeniach oraz powiązań z konkretnymi elementami krajobrazu.

Dziedzictwo kulturowe w nowoczesnym wydaniu

Autorzy podkreślają, że projekt miał na celu nie tylko przedstawienie danych geograficznych, ale również ochronę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Mapa pełni funkcję edukacyjną, popularyzując wiedzę o lokalnych wierzeniach i ich związkach z historią regionu. Dzięki estetycznej formie może zainteresować nie tylko badaczy, ale także turystów oraz miłośników folkloru i sztuki.

Wnioski i znaczenie projektu

Projekt jest przykładem, jak nauka i sztuka mogą współpracować w celu tworzenia narzędzi do analizy i popularyzacji dziedzictwa kulturowego. Autorzy udowodnili, że mapa może być czymś więcej niż tylko narzędziem geograficznym – może stać się dziełem sztuki i nośnikiem historii.

Zapraszamy do zapoznania się z pełnym artykułem dostępnym w Journal of Maps.