Zmiany w podstawach programowych, nowy profil absolwenta, mniej władzy dla kuratorów i cyfryzacja systemów oświatowych – tak zapowiada się kolejna reforma edukacji, której fundamentem jest właśnie skierowany do konsultacji projekt ustawy.

Minister Edukacji 1 lipca 2025 r. oficjalnie ogłosiła rozpoczęcie konsultacji międzyresortowych oraz publicznych nad projektem zmian w ustawie – Prawo oświatowe oraz w innych aktach prawnych powiązanych z funkcjonowaniem systemu edukacji. Projekt, jak zapewnia resort, ma umożliwić sukcesywne wdrażanie od roku szkolnego 2026/2027 kompleksowej reformy programowej obejmującej wszystkie szczeble kształcenia ogólnego – od przedszkola po szkoły ponadpodstawowe.

Nowy kierunek: profil absolwenta

U podstaw reformy leży dokument programowy pt. „Profil absolwenta i absolwentki. Droga do zmian w edukacji”. To właśnie on stanowi punkt odniesienia dla całej reformy i ma określać kompetencje, jakie powinien posiadać uczeń kończący każdy etap edukacyjny.

Reklama

Jak podkreśla Ministerstwo, „Polska szkoła skutecznie buduje wiedzę i umiejętności uczniów, jednak brakuje narzędzi do ich praktycznego wykorzystania. Chodzi o to, by uczniowie nie tylko wiedzieli, ale potrafili działać, byli sprawczy i czerpali radość z uczenia się”.

Etapowe wdrażanie zmian

Nowe podstawy programowe będą wdrażane etapami:

• od 1 września 2026 r. w przedszkolach i szkołach podstawowych (klasy I i IV),

• od września 2027 r. w szkołach ponadpodstawowych (licea, technika, szkoły branżowe I stopnia),

• od września 2030 r. w branżowych szkołach II stopnia.

Dopiero po zakończeniu cyklu edukacyjnego danego rocznika obowiązujące dotychczas podstawy przestaną obowiązywać.

Zmiany prawne: podstawa, ramówki i oceny

Nowelizacja ustawy oświatowej przewiduje m.in.:

• nowe definicje podstaw programowych,

• aktualizację pojęcia programu nauczania,

• zmiany w egzaminie ósmoklasisty i maturalnym,

• redefinicję ramowych planów nauczania.

Wprowadzono także zapisy o fakultatywnych zajęciach edukacyjnych i możliwościach ich indywidualnej rezygnacji przez ucznia, a także precyzyjne zapisy dotyczące oceniania i klasyfikowania w kontekście nowych efektów uczenia się.

Cyfryzacja i nadzór

Projekt ustawy zakłada utworzenie ogólnopolskiego systemu teleinformatycznego wspierającego funkcjonowanie młodzieżowych ośrodków wychowawczych. Dane w systemie będą obejmowały m.in. informacje o wychowankach, placówkach, dyrektorach i nadzorze pedagogicznym. Dane będą przetwarzane na podstawie szczegółowo określonych przepisów.

Znaczącą zmianą będzie także rezygnacja z obowiązkowej opinii kuratora oświaty przy zatwierdzaniu arkuszy organizacyjnych szkół – kompetencje te przejmie wyłącznie organ prowadzący.

Inne zmiany

Projekt zawiera także:

• przepisy dotyczące Kapituły Profesorów Oświaty i trybu jej pracy,

• możliwość oceniania uczniów w oddziałach wojskowych i mundurowych (na wniosek MON i MSWiA),

• modyfikację terminów egzaminu ósmoklasisty (powrót do kwietnia),

• zapisy o limicie wydatków państwa na podręczniki i materiały edukacyjne w latach 2026–2035.

Podsumowanie

Choć zmiany zapowiedziane przez resort edukacji są obszerne, wiele z nich ma charakter porządkujący lub dostosowujący dotychczasowe przepisy do nowej koncepcji edukacji zorientowanej na kompetencje. Kluczowym pytaniem pozostaje jednak, czy system szkolny i nauczyciele – obciążeni dotychczasowymi reformami – będą gotowi do wdrożenia tak ambitnej zmiany.

Projekt ustawy wraz z uzasadnieniem i OSR https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12399356