Egzamin dla sztucznej inteligencji. FrontierMath sprawdza granice maszynowego rozumowania Sztuczna inteligencja coraz lepiej radzi sobie z zadaniami matematycznymi – ale tylko do pewnego poziomu. Aby sprawdzić, czy modele językowe potrafią myśleć jak prawdziwi matematycy, powstał projekt FrontierMath, koordynowany przez firmę Epoch AI. W inicjatywie wziął udział dr Bartosz Naskręcki z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, który współtworzył najtrudniejszy poziom testu – Tier 4. To właśnie tam umieszczono zadania, których rozwiązanie wymaga wiedzy eksperckiej i miesięcy pracy. – „Odpowiedzią miała być bardzo duża liczba, aby model nie mógł jej przypadkiem zgadnąć. Włożyłem w to zadanie całe 15 lat mojej pracy…

Archeolodzy z Uniwersytetu Jagiellońskiego prowadzą wyjątkowe badania w średniowiecznej wieży książęcej w Siedlęcinie na Dolnym Śląsku – miejscu, które kryje jedyne na świecie zachowane in situ malowidła przedstawiające legendę o sir Lancelocie z Jeziora. Wieża, wzniesiona w XIV wieku z inicjatywy księcia jaworskiego Henryka I, to jeden z najlepiej zachowanych przykładów świeckiej architektury średniowiecznej w Polsce. Poza funkcją mieszkalną pełniła również rolę obronną, a jej mury skrywają polichromie z lat 1320–1330, wykonane przez artystów ze szwajcarsko-niemieckiego pogranicza. W centralnej części fresków widnieje monumentalny św. Krzysztof niosący Chrystusa, a obok – unikalny cykl scen z życia Lancelota. Badania prowadzi zespół prof.…

Choć islandzkie sagi znane są przede wszystkim jako kroniki męskich czynów i bohaterskich wypraw, nie brakuje w nich również kobiet – tyle że pojawiają się one najczęściej wtedy, gdy fabuła przenosi się na wschód Europy. Wtedy do głosu dochodzą postacie niepokorne, silne i często... przerażające. Jak tłumaczy dr Anna Kaiper, badaczka skandynawskich sag, „kobiety pojawiają się w islandzkich sagach głównie w sytuacjach, kiedy brakuje mężczyzn lub trzeba podkreślić ich nieobecność. Ale w sagach opowiadających o wyprawach na wschód – pojawiają się one jako królowe, wojowniczki, kapłanki – niekiedy wręcz potwory.” O postaciach kobiecych w sagach oraz zderzeniu wyobrażeń Skandynawów z…

Tysiące storczyków w Tatrzańskim Parku Narodowym świadczy o świetnej kondycji przyrody Tatrzańska przyroda zachwyca – i to nie tylko widokami. Tegoroczny monitoring przeprowadzony przez Tatrzański Park Narodowy przyniósł imponujące dane: w polskiej części Tatr rośnie już ponad 10 tysięcy pędów obuwika pospolitego, jednego z najpiękniejszych i najbardziej widowiskowych rodzimych storczyków. To rekordowy wynik – podkreślają przyrodnicy z TPN, którzy w czerwcu i lipcu zbadali 12 spośród 36 znanych stanowisk tego gatunku. Jak mówi Antoni Zięba z Działu Badań Naukowych i Planowania Ochrony Przyrody: – Na 12 stanowiskach naliczyliśmy łącznie 2493 pędy, z czego ponad połowa to pędy kwitnące. W niektórych…

Polski astronauta znowu na Ziemi. Uznański-Wiśniewski: „Wracam z głową pełną pomysłów” Kolonia, 16 lipca 2025 – Na płycie lotniska w Kolonii wylądował specjalny samolot z dr. Sławoszem Uznańskim-Wiśniewskim na pokładzie. Polski astronauta, uczestnik misji Axiom-4, przez niemal dwa tygodnie pracował na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) w ramach naukowo-technicznego przedsięwzięcia IGNIS. – „To niesamowity moment w historii. Wracam z głową pełną pomysłów, jak wykorzystać tę misję i zbudować naszą przyszłość” – mówił Uznański-Wiśniewski tuż po wylądowaniu. Podkreślił, że udział w misji był dla niego największym wyzwaniem:– „Chyba najtrudniejsze wyzwanie w moim życiu, któremu musiałem stawić czoło. Najtrudniejsze, ale też najważniejsze…

Polska technologia w kosmosie. Uznański-Wiśniewski kończy misję na ISS To był intensywny i przełomowy czas – zarówno dla polskiej nauki, jak i samego astronauty. Sławosz Uznański-Wiśniewski zakończył swój pobyt na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej w ramach misji Ax-4, której kluczowym komponentem była polska misja technologiczno-naukowa IGNIS. Jak informuje Polska Agencja Kosmiczna (POLSA), niedziela była ostatnim pełnym dniem polskiego astronauty na orbicie. W ciągu dwóch tygodni spędzonych na ISS Uznański-Wiśniewski poświęcił łącznie 105 godzin na realizację zadań, z czego ponad 62 procent przypadło na cele programu IGNIS. Wśród nich znalazło się dwanaście eksperymentów z Polski oraz cztery eksperymenty Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA).…

W miejscowości Wyskoć w gminie Kościan, na terenie Parku Krajobrazowego im. gen. Dezyderego Chłapowskiego, archeolodzy natrafili na kolejne „polskie piramidy” – neolityczne grobowce megalityczne sprzed 5,5 tys. lat. To najnowsze odkrycie Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego oraz naukowców z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. „Weryfikacja archeologiczna potwierdziła, że mamy do czynienia z konstrukcjami typu kujawskiego, budowanymi przez ludność kultury pucharów lejkowatych u schyłku neolitu” – poinformował ZPKWW. Chociaż wcześniej takie struktury były charakterystyczne głównie dla Kujaw, to od 2019 roku kolejne ich skupiska zaczęto odkrywać także w Wielkopolsce – m.in. w rejonie Rokietnicy i Szamotuł. Teraz, dzięki analizie teledetekcyjnej…

Nie każda roślina jest niewinna – latem można się pomylić śmiertelnie Latem więcej czasu spędzamy na łonie natury, jednak – jak ostrzega prof. dr hab. Łukasz Łuczaj z Uniwersytetu Rzeszowskiego – z pozoru piękne rośliny mogą być śmiertelnie niebezpieczne. W rozmowie z PAP ekspert wskazał, że niektóre popularne gatunki, takie jak konwalia czy zimowit wiosenny, łatwo pomylić z jadalnym czosnkiem niedźwiedzim. Skutki takiej pomyłki mogą być tragiczne. „Rośliny niebezpieczne można podzielić na dwie grupy: trujące oraz parzące” – tłumaczy Łuczaj. Do tych pierwszych należą m.in. szczwół plamisty, pokrzyk wilcza jagoda czy lulek czarny. Wszystkie zawierają toksyny, które nawet w niewielkiej…

Polska weszła do grona krajów, które nie tylko marzą o kosmosie, ale aktywnie go eksplorują. 25 czerwca 2025 roku, dokładnie o godzinie 8:31 czasu polskiego, z przylądka Canaveral na Florydzie wystartowała misja IGNIS – pierwsza polska misja naukowo-technologiczna na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). Na jej pokładzie znalazł się Sławosz Uznański-Wiśniewski, specjalista misji – pierwszy Polak w historii, który poleciał na ISS. Wspólny sukces trzech państw Misja IGNIS to część większego przedsięwzięcia o nazwie Ax-4, realizowanego we współpracy z firmą SpaceX i Europejską Agencją Kosmiczną (ESA). W skład czteroosobowej załogi wchodzą przedstawiciele USA, Indii, Węgier i Polski – co czyni misję…

Trauma wojenna jako źródło nieufności społecznej? Prof. Michał Bilewicz tłumaczy, jak historia wpływa na dzisiejszą politykę „Młodzi Polacy po wojnie byli bardzo lękowi”, mówi prof. Michał Bilewicz z Uniwersytetu Warszawskiego, wskazując, że społeczeństwo polskie do dziś mierzy się z dziedzictwem drugiej wojny światowej i komunizmu. W rozmowie z PAP tłumaczy, że międzypokoleniowe traumy nadal wpływają na nasze postawy wobec państwa, polityków i innych ludzi. Według badań Uniwersytetu Warszawskiego aż 19% Polek i Polaków wykazuje objawy zespołu stresu pourazowego (PTSD), co znacznie przekracza światową średnią. To zjawisko nie jest odosobnione – dotyczy także krajów Europy Wschodniej, takich jak Ukraina, Białoruś czy…