Trybunał Konstytucyjny bez Trybunału? Wyrok Sądu Najwyższego rzuca cień wątpliwości na legalność sędziów dublerów w TK

Nie tak dawno temu Sąd Najwyższy podjął wyjątkową decyzję dotyczącą Trybunału Konstytucyjnego (TK), znanego ze swoich kontrowersyjnych sędziów dublerów. W orzeczeniu z 13 grudnia 2023 roku siedmiu sędziów Izby Karnej Sądu Najwyższego stwierdziło jednoznacznie, że TK z udziałem sędziów dublerów nie jest Trybunałem, a jego wyroki nie obowiązują.

To historyczne orzeczenie, wydane przez powiększony siedmioosobowy skład SN, stanowi krok w kierunku zreformowania Trybunału Konstytucyjnego. Sędziowie dublerzy, powołani przez PiS na koniec 2015 roku, stali się przedmiotem sporów i wątpliwości co do ich legalności. Teraz SN otwarcie stwierdza, że ich obecność w TK jest niezgodna z prawem.

Warto zauważyć, że to nie pierwsze podejście Sądu Najwyższego do kwestii legalności TK. Już wcześniej, w orzeczeniach z września 2021 roku, SN podważał kompetencje TK z udziałem sędziów dublerów, ale teraz mamy do czynienia z jednoznacznym i jednocześnie pierwszym takim orzeczeniem w powiększonym składzie.

Decyzja ta ma potencjalne konsekwencje dla samego Trybunału Konstytucyjnego oraz dla sędziów dublerów. Wyroki wydane z ich udziałem nie będą miały prawnego znaczenia, a cała koncepcja TK z sędziami dublerami traci na legalności.

Orzeczenie SN jest również fundamentem dla planów nowej koalicji rządowej, która zamierza wprowadzić zmiany w składzie TK Przyłębskiej. Wszystkie autorytety prawne zgadzają się, że Sejm może odwołać dublerów uchwałą. Nowy rząd ma w planach projekt ustawy o TK, opracowany jeszcze przed wyborami przez ekspertów Fundacji Batorego. Ten projekt spotkał się z szerokim poparciem organizacji walczących o praworządność i nie budzi kontrowersji.

Jednakże, mimo obiecujących sygnałów, proces odwoływania sędziów dublerów może okazać się długotrwały. Spekulacje krążą, że Sejm może rozważyć nawet uznania całego Trybunału Konstytucyjnego za nieważny z powodu nieprawidłowości. Ostateczna decyzja będzie miała kluczowe znaczenie dla przyszłości TK i jego roli w polskim systemie prawnym.

Orzeczenie Sądu Najwyższego jest także potwierdzeniem wcześniejszych wątpliwości dotyczących wyboru sędziów dublerów. Wcześniejsze uchwały SN podkreślały nielegalność neo-sędziów, a teraz dołączono do tego orzeczenie dotyczące samego faktu istnienia TK z udziałem dublerów.

Nie można również pominąć wspomnianego orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 2021 roku, które zakwestionowało udział dublerów w TK. Teraz Sąd Najwyższy odwołuje się do tego wyroku, wzmacniając swoje stanowisko w kwestii legalności sędziów dublerów.

Ostatecznie, orzeczenie Sądu Najwyższego otwiera nowy rozdział w sporze dotyczącym Trybunału Konstytucyjnego. Czy będzie to krok w kierunku przywrócenia zaufania do tej instytucji czy kolejny etap walki politycznej, czas pokaże. Jednak jedno jest pewne – decyzja SN ma potencjał wpłynąć na kształtowanie przyszłej polskiej scenerii prawnej.