Archeolodzy z Uniwersytetu Jagiellońskiego prowadzą wyjątkowe badania w średniowiecznej wieży książęcej w Siedlęcinie na Dolnym Śląsku – miejscu, które kryje jedyne na świecie zachowane in situ malowidła przedstawiające legendę o sir Lancelocie z Jeziora.
Wieża, wzniesiona w XIV wieku z inicjatywy księcia jaworskiego Henryka I, to jeden z najlepiej zachowanych przykładów świeckiej architektury średniowiecznej w Polsce. Poza funkcją mieszkalną pełniła również rolę obronną, a jej mury skrywają polichromie z lat 1320–1330, wykonane przez artystów ze szwajcarsko-niemieckiego pogranicza. W centralnej części fresków widnieje monumentalny św. Krzysztof niosący Chrystusa, a obok – unikalny cykl scen z życia Lancelota.
Badania prowadzi zespół prof. Radosława Palonki w ramach projektu Academic and Digital Approaches to Cultural Heritage Preservation, realizowanego we współpracy ze Stowarzyszeniem „Wieża Książęca w Siedlęcinie”. Celem jest stworzenie pełnej dokumentacji malowideł, precyzyjnej inwentaryzacji architektury oraz cyfrowej rekonstrukcji wieży – łącznie z elementami znanymi dziś tylko z archiwaliów i śladów w murach.
„Zależy mi, żeby pokazać rangę i świetność tego zabytku, a także obecność Uniwersytetu Jagiellońskiego w badaniach tak cennego obiektu” – podkreśla prof. Palonka. Efektem prac ma być m.in. interaktywny model 3D wieży z warstwami historycznymi i rekonstrukcjami poszczególnych faz jej rozbudowy.
Niezwykłe dane przyniosły również badania dendrochronologiczne prowadzone przez dr. Przemysława Nocunia. Okazało się, że drewno na poszczególne stropy ścinano w ściśle określonych porach roku – wiosną i latem 1313 roku, na przełomie 1313/1314, wiosną 1314 oraz na przełomie 1314/1315. Co więcej, w konstrukcji odnaleziono wtórnie użyte fragmenty drabin i rusztowań sprzed kilku miesięcy. „Nie ma w Europie drugiego takiego obiektu, w którym proces budowy byłby tak dobrze poznany” – zaznacza badacz.
Trwające prace to kontynuacja badań UJ w Siedlęcinie prowadzonych od 2008 roku, które ujawniły m.in. pozostałości fosy, mostu kamiennego, XV-wiecznej wieży bramnej oraz późniejszych zabudowań mieszkalnych i gospodarczych.
Wieża książęca w Siedlęcinie pozostaje jednym z najcenniejszych skarbów średniowiecznego dziedzictwa Dolnego Śląska, a dzięki nowoczesnym metodom dokumentacji i rekonstrukcji może zostać zachowana dla przyszłych pokoleń w jeszcze pełniejszej formie.
